Podiumkunsten in de Cultuurmonitor
De podiumkunsten zijn veelomvattend. Om beter recht te doen aan afzonderlijke ontwikkelingen en vraagstukken binnen (sub)domeinen, brengen we specifieke gegevens en onderzoeken samen in twee domeinen: Theater en Muziek. Op de domeinpagina Theater presenteren we kerncijfers omtrent theater, muziektheater, dans- en beweging en cabaret- en kleinkunst, terwijl de domeinpagina Muziek zich op de muzieksector in zijn volle breedte richt. Er zijn echter ook gegevens – zoals omtrent werkgelegenheid – die nog niet uitgesplitst kunnen worden naar deze domeinen. Cijfers over de podiumkunsten als geheel presenteren we daarom ook op deze pagina. In de toekomst onderzoeken we of en hoe deze domeinpagina een overzicht kan geven van vraagstukken die in de podiumkunsten als geheel spelen – buiten de ontwikkelingen die al op de afzonderlijke domeinpagina’s worden besproken.
Kerncijfers
Voorstellingen: De gegevens in het figuur hieronder tonen ontwikkelingen in de podiumkunsten over twee decennia – met 2023 als laatste jaar met beschikbare cijfers (CBS 2025a) Zo zien we dat muziek altijd de meeste voorstellingen had in vergelijking tot de andere disciplines binnen podiumkunsten. Dans en beweging heeft in alle jaren het kleinste aantal voorstellingen. In 2022 en 2023 zagen we het aantal voorstellingen geleidelijk weer terugkeren naar het niveau van voor corona. Alleen het aantal cabaret- en kleinkunstvoorstellingen en theatervoorstellingen stijgt in 2023 nog niet boven het niveau van 2019 uit. Ook valt op dat sinds 2020 het aandeel ‘overige voorstellingen’ groter wordt. Hieronder vallen literair, voordrachtskunst, performance en podiumkunsten die niet elders onder te brengen zijn. Vraag blijft waar de toename binnen deze categorie in zit: hebben we bijvoorbeeld in toenemende mate te maken met nieuwe vormen van podiumkunsten die nog niet in bestaande categorieën te vangen zijn?
Bezoeken: Alle podiumkunsten samen trokken in 2022 meer dan 20 miljoen bezoeken – wat de bezoekersaantallen van 2019 overstijgt (CBS 2025a). Dit valt met name te wijten aan een toename in het aantal bezoeken aan muziekvoorstellingen. Waar in 2019 nog 9,3 miljoen bezoeken werden gebracht, is dat in 2023 11 miljoen. Voor theater, muziektheater en cabaret- en kleinkunst is het aantal bezoeken in 2023 nog niet gelijk aan het aantal bezoeken in 2019. Met name voor muziektheater is dit opvallend, omdat het aantal voorstellingen in 2023 wel weer op hetzelfde niveau als voor de coronajaren zat.
Werkgelegenheid: Kijkend naar het aantal werkzame personen in de podiumkunsten zien we tussen 2005 en 2019 – met uitzondering van een lichte daling in 2012/2013 en 2020/2021 – een duidelijke groei: van 16.800 werkzame personen naar 32.800 personen in 2023 (CBS 2025b). In 2020 volgde met de coronacrisis een abrupte daling naar 21.800 werkenden, maar in 2021 en 2022 laten de cijfers weer een lichte stijging zien van het totaal aantal werkenden.
De meeste typen dienstverbanden kennen een geleidelijke stijging sinds 2005. Met name het aantal ingeleende personen en vrijwilligers en stagiaires kennen een gestage groei, ondanks hier en daar een lichte dip over de jaren heen. Voor alle dienstverbanden geldt dat er zich een sterke afname voordeed in de coronajaren, maar die afname was met name voor ingeleend personeel sterk (zie ook het onderzoek van Goudriaan et al. 2021). Opvallend is dat het aantal vrijwilligers en stagiaires over de jaren zodanig stijgt dat dit de grootste groep werkzame personen is geworden binnen de professionele podiumkunsten in 2023. Voor alle dienstverbanden stijgt het aantal werkzame personen weer boven het niveau van voor corona uit.
Bronnen
CBS (2025a) Professionele podiumkunsten; capaciteit, voorstellingen, bezoekers, regio. Op: www.opendata.cbs.nl, 18 februari.
CBS (2025b) Professionele podiumkunsten; werkgelegenheid, baten en lasten. Op: www.opendata.cbs.nl, 18 februari.
Goudriaan, R. et al. (2021) Ongelijk getroffen, ongelijk gesteund: effecten van de coronacrisis in de culturele sector. Amsterdam/Utrecht/Den Haag: Boekmanstichting/SiRM/Significant APE.
Verantwoording beeld
Opera in het bos / Fotografie: Lisa Maatjens